Gosava de recordar, contodo, que acudiu mais dumha vez a Ponte Vedra para participar no Congresso Semana Galega de Filosofia, que organiza com caráter anual a Aula Castelao de Filosofia, da que é Membro de Honra.
Talvez a leitura do supradito livro poda ser um boa maneira de se introduzir no seu pensamento. Trata-se de cinco conferências que deu na Cátedra Extraordinária Maestros del Exilio Español da Faculdade de Filosofia e Letras da UNAM, faculdade que foi o seu fogar de exilado, ou, como gostava de dizer, de transterrado.
Na primeira, sob o título de Poesía, conclui com estas palavras:
Llegamos así al final de nuestro recorrido por esta trayectoria poética, con sus dos primeras fases <> y <> escritas en España, en tanto que la tercera, <>, lo fue toda ella en México, cuando el exilio, vivido como destierro, no se ha transformado aún, con el paso de los años, en <>. Esta última fase de mi trayectoria poética ocupará una franja relativamente corta en mi vida intelectual en México ya que ésta fue absorbida, casi desde el momento en que la poesía calla, por la filosofía, en su sentido más amplio, hasta nuestros días...
A segunda dedica-se à Estética e à Teoria da Arte e também as palavras finais refletem bem a sua filosofia da arte:
... critico la estética de la recepción por limitar el papel activo del receptor a su participación mental, interpretativa o valorativa, y a la vez reivindico la participación práctica que afecta a la obra de arte como objeto material, concreto, sensible. Y en esta vía se presta atención a las posibilidades de participación abiertas por las experiencias artísticas asociadas a las últimas tecnologías (electrónica, computerizada y digital). Teniendo presente el marco social capitalista – con su mercantilización avasallante - , se pone de manifiesto y se valora el contraste entre el arte de los grandes artistas, destinado a un sector privilegiado de receptores, y el arte digital que permite, a gran escala social, una participación muy activa del receptor. Y el contraste es éste: alto nivel estético y baja proyección social (por su limitada recepción) en el primero, y bajo nivel estético y amplia extensión social (aunque enajenada) en el segundo.
Na terceira, El marxismo como filosofía de la praxis, situa as linhas fulcrais da sua filosofia dentro do marxismo, o qual considera vigente e mais necessário que em tempo algum, por criticar um sistema económico-social que agrava os males sociais originários que dérom lugar à crítica do mesmo; para formular um projeto emancipatório, umha alternativa ao capitalismo, quando este é umha ameaça para toda a humanidade, e nom somente para os explorados; como conhecimento imprescindível, capacidade analítica, de cara à referida transformaçom; como atividade prática (abandonar filosofias puramente especulativas e contemplativas).
Na quarta, La filosofía política y moral, fai balanço dos fins e valores humanistas da prática política; julga que nom todo meio ou instrumento político deve ser empregado; examina diversas virtudes morais e a necessária coerência entre ideias e feitos por parte dos sujeitos individuais e coletivos; a motivaçom moral como impulso em situaçons de risco...
Na última, Socialismo: realidad y utopía, onde nos recorda que há que criar umha nova sociedade na que a propriedade for social, o estado controlado pola sociedade, a democracia real e a distribuiçom justa. E assim mesmo que muitas verdades deitarom por terra, muitas esperanças ficárom tronchadas, muitas utopias esvaecêrom-se... mas o socialismo requer-se frente à barbárie.