Pero, que podemos admirar no Museo do Mar? Pois unha pequena xerriña feita de cerámica, fragmentada,.... e bastante anódina, sen maior atractivo ou interese estilístico. Postos a elixir pezas belas, o propio xacemento de Areal/Rosalía de Castro proporcionaríanolas abundantemente: dende a magnificencia das grandes ánforas que transportaban viño, aceites ou salgaduras, ata a delicadeza das decoracións nas cuncas de Terra Sigillata Africana.... Se o criterio que marca a importancia dun achado arqueolóxico é unicamente o seu valor estilístico, pois nestes casos quizais poderíamos estar ante restos máis admirables.
Sen embargo, o punto de partida ten que ser completamente distinto. Unha peza arqueolóxica non ten valor per se: o verdadeiro valor está no contexto no que se insire, na realidade arqueolóxica á que se asocia. Ao fin e ao cabo, o obxecto como tal non importa, ten interese como vestixio de sociedades pretéritas que construíron e usaron eses obxectos. O utensilio por si mesmo, despoxado do envoltorio social que lle confería o seu verdadeiro sentido, non é máis que un fetiche banal.
O contexto histórico do ungüentario si que é digno de admirar e conservar. Hai que retrotraerse ata o século VI d.C., nun Vicus Aeleni destacado como un porto comercial de primeira clase, centro de chegada de mercadorías dende o Mediterráneo oriental e á súa vez distribuidor por mercados secundarios (nos litorais cantábrico, francés e británico). Ese, penso, é o verdadeiro valor do ungüentario, o contexto arqueolóxico ao que se asocia.
E aquí chegamos ao fondo da cuestión: mentres que removeuse Roma con Santiago (nunca mellor dito) para que volvese a Vigo a peza cerámica -enarborada como bandeira dun viguismo marxinado e vilipendiado- non se moveu un dedo loitando en prol da conservación e protección dun xacemento arqueolóxico nun extraordinario estado de conservación e de indubidable valor histórico (estou a pensar na Unidade de Actuación Rosalía II, onde conflúen as rúas García Barbón e Rosalía de Castro).
Institucionalmente anúnciase a chegada e exposición do ungüentario aos catro ventos, convertendo a Historia nunha disciplina simple e pueril. Por sorte, este tipo de praxis arqueolóxica xa foi superada hai décadas, e hoxe sabemos que o tesouro non é o resto material, senón que a riqueza está en todo o que hai detrás del.
Foto: Vigo al Minuto