1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 (0 Votos)

100615 pimentPaísos Cataláns - CRMH - O autor, diplomado en Relacións Laborais, licenciado en Humanidades e historiador vocacional, adopta no texto a perspectiva dos traballadores manuais "de prescozo azul", quen integraba as barricadas e loitaba nos barrios. Josep Pimentel non manifesta ningún interese polos grandes liderados.


 O decisivo, entre xullo de 1936 e decembro de 1938 en Barcelona, foron as colectivizaciones, as barricadas (un elemento fundamentalmente simbólico) e o funcionamento dunha sociedade obreira paralela á burguesa, que se empezou a forxar ao redor de 1870. O libro de 100 páxinas ten ánimo divulgativo, segundo o autor. "Pretende espertar o interese de quen descoñecen o que pasou na Barcelona revolucionaria".
 
- Unha das teses do libro é que as barricadas tiñan na Barcelona de xullo de 1936 unha función sobre todo simbólica?
 
Edificadas con pedras, as barricadas representan a rebeldía. Non teñen unha función estratéxica. Construíronse barricadas tamén na Semana Tráxica (1909) e de maneira espontánea na ocupación do edificio da Telefónica (maio de 1937). Hoxe non sería posible levantar barricadas porque o asfalto substituíu aos lastros.
 
-O libro comprende o período xullo de 1936-decembro de 1938. Por que elixes estas dúas datas?
 
A primeira parte xullo de 1936-maio de 1937 é a que corresponde á Barcelona revolucionaria. Entre maio de 1937 (sucesos da Telefónica) e 1938, desvanécese o "soño" revolucionario por diferentes factores. En primeiro lugar a causa da fame (se o pobo non ten a barriga chea, a revolución continúa pero pasa a un segundo plano). Ademais, en maio de 1937 os líderes anarquistas piden á militancia que abandone as barricadas. Doutra banda as forzas políticas burguesas, ERC e unha parte do PSUC, tentan liquidar a revolución, aínda que non o conseguen pola forza do movemento libertario. Outro factor son os bombardeos indiscriminados da aviación franquista contra a poboación civil, á que se trata de desmoralizar. Este é un asunto pouco estudado. Barcelona é a primeira cidade europea en sufrir un bombardeo indiscriminado no século XX. Só o 18 de marzo de 1938 morreron en Barcelona mil persoas por efecto dos ataques aéreos.
 
-Que punto de vista adoptas á hora de escribir o libro?
 
O do obreiro manual que viviu en primeira persoa a revolución. Non me interesa en absoluto o fenómeno dos líderes, tampouco os da CNT (no libro só se cita unha vez a Durruti, e de pasada). Para o texto realicei entrevistas a obreiros anuais, sobre todo xente que eran nenos ou adolescentes na época (fillos destes obreiros). O fío condutor de "Barricada. Unha historia da Barcelona revolucionaria" é a memoria de Pedro García, fillo de inmigrantes de Almería que naceu no barrio barcelonés de Can Tunis.
 
-Consideras que este libro se inscribe nunha forma de historiar a guerra de 1936 e a revolución distinta da académica e convencional?
 
Á nova historiografía, e particularmente aos historiadores novos, interésanos sobre todo o que fixo a xente anónima e de base, non tanto os feitos dos líderes. No Camp da Bota (Barcelona) as tropas franquistas fusilaron a moita xente, pois ben, o 70% dos militantes da CNT enterrados eran obreiros manuais que procedían da inmigración. Este é o perfil da xente que investiguei para o libro. Interésame a perspectiva de quen viviron a revolución desde os barrios, non nun despacho. Aparecen no libro uns 15 testemuños destas características. Tamén estudei os relatos de xornalistas da época de diferente filiación (liberais, republicanos, cristiáns, socialistas ou marxistas).
 
-Que achega o testemuño de Pedro García?
 
Na parte final do libro publícanse 15 páxinas das súas memorias. Viviu a revolución. De familia inmigrante, a maioría estaban vinculados ao anarquismo, ben por ideoloxía ben porque a CNT abriulles portas laborais ou de acceso á vivenda e a educación. O pai de Pedro García estivo na Columna Durruti e os seus tíos na columna Os Aguiluchos da FAI. Pedro, que tiña 12 anos na época, estudou nunha escola racionalista e pasou polos espazos de sociabilidad obreira que existían na época. O seu testemuño transmite ademais unha idea moi importante, a solidariedade. Cando un obreiro achábase en prisión, a súa muller vendía allos ou verduras na porta do mercado. Os traballadores comprábanlle solidariamente pois intuían que tiña un familiar preso. Isto ocorreulle á familia de Pedro García.
 
-A que atribúes o triunfo da revolución libertaria na Barcelona de 1936?
 
O feito que máis me interesou é que con carácter previo formásese unha sociedade paralela á burguesa. O punto de orixe é 1870, cando as sociedades obreiras adheríronse á AIT. A partir de entón empeza a tomar corpo todo un armazón de escolas racionalistas, cooperativas, prensa obreira, centros excursionistas, ateneos libertarios, salóns de baile... E a importancia da rúa, onde se desenvolvía boa parte da vida. As vivendas obreiras eran de tamaño moi reducido, e todo o mundo na rúa coñecíase. Por iso cando se pechaban os sindicatos por mor da represión ou durante a ditadura de Primo de Rivera, a actividade sindical e solidaria continuaba.
 
-Citas unha rede de espazos de emancipación que conforman unha sociedade paralela. Estaban destinados exclusivamente aos militantes e afiliados da CNT?
 
Eran manifestacións próximas ao mundo anarquista pero que acollían a todo o mundo. Os locais da CNT en Barcelona eran o primeiro lugar ao que se dirixían os inmigrantes que chegaban á cidade. Alí axudábaselles a buscar habitación, traballo, a que os fillos ingresasen nunha escola racionalista ou os pais na escola para adultos. A CNT era algo máis que un sindicato.
 
-Cales foron os principais logros das colectividades na Barcelona de 1936?
 
Un dos exemplos é a colectivización do metro, desde o 24 de xullo de 1936 até o final da guerra. Para o libro puiden traballar con documentación orixinal, da contabilidade e as memorias da empresa. Entre outros logros, promoveuse un sistema tarifario integrado (o mesmo billete servía para o metro, o tranvía e o autobús). Os alcaldes de Barcelona nos anos 90 (do século XX) "vendían" esta idea como algo orixinal, pero púxose en práctica xa en 1936. Ademais, da empresa do metro elimináronse 56 altos cargos de carácter "figurativo", entre os que se achaban marqueses e personaxes da burguesía. Os altos cargos cobraban en total 30.000 pesetas ao mes (a suma dos 36), mentres o soldo dun maquinista era de 250 pesetas mensuais. O prezo do billete rebaixouse de 10 pesetas a 0,15 e as persoas con minusvalía, maiores, nenos e feridos de guerra viaxaban gratis.
 
-Que outros casos de colectivización destacarías, ademais do metro?
 
Os comedores populares acabaron coa mendicidade en Barcelona. Distribuíronse 50.000 racións de comida diarias. Os traballadores non só colectivizaron o Hotel Ritz (o número uno de Barcelona), senón que ademais convertérono nun comedor popular. Testemuños da época sinalan que os traballadores choraban polo feito de ter acceso a comida no "templo" da burguesía.
 
-Por último, cometeu erros a CNT?
 
É moi fácil falar pasado o tempo. Por exemplo, que en "Solidariedade Obreira" e a prensa anarquista criticásese que os obreiros defendesen o edificio da Telefónica, fronte á entrada do exército da República. Estes medios fixeron de "altofalante", digamos, dos dirixentes da CNT que se integraron no goberno.

Diário Liberdade é um projeto sem fins lucrativos, mas cuja atividade gera uns gastos fixos importantes em hosting, domínios, manutençom e programaçom. Com a tua ajuda, poderemos manter o projeto livre e fazê-lo crescer em conteúdos e funcionalidades.

Microdoaçom de 3 euro:

Doaçom de valor livre:

Última hora

Quem somos | Info legal | Publicidade | Copyleft © 2010 Diário Liberdade.

Contacto: info [arroba] diarioliberdade.org | Telf: (+34) 717714759

Desenhado por Eledian Technology

Aviso

Bem-vind@ ao Diário Liberdade!

Para poder votar os comentários, é necessário ter registro próprio no Diário Liberdade ou logar-se.

Clique em uma das opções abaixo.