Manfred Gnädinger escribiu estas liñas entre o 7 e o 28 de decembro de 2002 e deixounas gardadas na súa casa, ata que a Fundación Man as deu a coñecer. O artista destronado sabía que non lle quedaba moito. Realmente, tampouco quería vivir máis. A marea negra cubría ducias de anos de traballo, manchaba a súa creación e remataba coa vida de milleiros de seres vivos do mar. A natureza, a única coa que tiña relación verdadeiramente, enfermou a canda el. Manfred estivo un mes sen falar, sen medicarse, sen comer ata que xa non quixo resistir máis. A súa morte un día dos Santos Inocentes foi lembrada para sempre coma icona do drama do Prestige.
Dez anos despois, a casa do “alemán de Camelle” segue a ser punto de peregrinación para os visitantes da zona. Se estes preguntan a calquera veciño do lugar por Man, estes logo responderán coa máxima “Era moi boa persoa. Non se metía con ninguén”, aplicable a calquera outro falecido. Pero logo sentencian con outra frase que di moito máis “El vivía a súa vida.”
Imaxinen. Ano 1962. Un estranxeiro con acento alemán, sen saber falar nin galego nin castelán, chega a Camelle, unha aldea practicamente incomunicada nos confíns da Terra de Soneira. Isto xa de por si é todo un acontecemento para unha pequena aldea na que todos se coñecen e se relacionan como se dunha gran familia se tratara. Manfred seica chegara de Alemaña facendo autostop, coa ilusión de percorrer mundo. Pero algo fixo que Camelle fose o seu destino final.
“El colleu moza, unha mestra da vila. Cando chegou viña de traxe, ía todos os domingos á misa, co seu libro de misa, moi guapo e elegante”. Pastora tenlle un cariño especial a Man. Esta veciña de Camelle xunto con moitos outros loitan por sacar adiante a Casa do Alemán (a casa de cultura da aldea) e o Museo, a súa vivenda. Mentres fai encaixe na almofada coas súas compañeiras vai debullando a historia de Man. “Manfred namorou da mestra, pero ela xa tiña mozo. Ela desenganouno e contoullo. E aí foi onde el se encerrou en si mesmo, comezou a colgar tolerías na súa casa, empezou a non ir á misa…” Man foi botado fóra do piso onde estaba a vivir, e mercou un terreo no coído. Alí coa axuda dos veciños construíu a casa onde viviría ata o final dos seus días.
Vestido cun taparrabos -verán e inverno-; comendo soamente herbas, verduras e froita, e vivindo só e apartado non era de estrañar que axiña fose etiquetado de “tolo”. Xa de pequeno, en Alemaña, lembran os seus familiares que xogaba apartado dos rapaces dando voltas a un cántaro de leite e por cousas así tiña o alcume de “o tolo”. Da súa familia non quixo saber máis nada. Das súas cartas transcenderon liñas coma estas: “Deberiamos deixar as cousas como están. O máis importante é que cada un viva como lle pareza. Os tipos raros coma tipos raros e vós como sodes”.
A maioría dos veciños malia non comprenderen a arte de Man, tíñanlle un profundo respecto e admiración. “El soíño movía as pedras, non sei de onde sacaba as forzas. Todo o mundo admiraba como movía as pedras e as colocaba unhas enriba das outras. Eu non sei porque o facía, seica era pola natureza. Eu dicíalle “Por que traballas tanto?” e el contestaba “Porque teño que traballar”. Pastora fala cun profundo respecto da figura de Man, e aínda que poida pensar que quizais estivera un pouco tolo, non se atreve a xulgalo.
E é que a súa obra hai que poñela nun contexto. Mentres no estranxeiro grandes artistas, coma Robert Smithson, collían sona coas súas obras de land-art, en Camelle había un pequeno segredo chamado Manfred Gnädinger que modificaba a natureza para facela arte. O seu pasado como pasteleiro en Alemaña viña á memoria vendo como se erguen os castelos de bolos unidos con cemento, creando formas que nalgún xeito lembran figuras de Antoni Gaudí. A integración da súa obra ía máis aló da paisaxe costeira da Costa da Morte. Nas rúas de Camelle e ata no alto dos penedos do redor aínda se poden ver os centos de círculos de cores que foi pintando durante a súa vida.
Toda esta obra corre o serio risco de quedar soamente impregnada en fotografías, vídeos e na memoria dos camelláns e visitantes, xa que o seu patrimonio estase vindo abaixo. Dez anos despois da súa morte a única solución para conservar a súa casa-museo foi cubrilo cunha lona negra tapa-vergoñas, coma as que tan acostumados nos teñen noutros monumentos. A incompetencia e desleixo dos diferentes gobernos deixou que xa se viñera abaixo o teito e o chan da vivenda, que está a ser comida pola natureza. E non será por falta de cartos, xa que no seu testamento Manfred Gnädinger decidía doar as súas pertenzas ó Estado (120.000 euros). O problema é que esa cantidade foi dar directamente ás arcas estatais, pero sen o compromiso de que se investiran íntegros no seu patrimonio.
De momento, Manfred non marchou da memoria. Hoxe cúmprese a súa última vontade, tamén escrita nese testamento: Descansar para sempre na súa casa. As súas cinzas trasládanse dende o cemiterio de Camelle ata o coído da súa obra. Moi preto, no muro do dique, hai tres sombras gardiás. Manfred deitarase hai anos diante das máquinas para frear a construción desta obra de cemento, pero visto que non podía conseguir nada decidiu integrarse. Quen visite o Museo do Alemán, verá a Manfred dende a barreira. De fronte, de costas e de perfil, a pegada de Man continúa despois de morto, tal e como el quería.
